Υπάρχει αύριο μετά από αποτυχία!
Αποτυχία απώλειας βάρους η επανάκτηση βάρους μετά από γαστρικό δακτύλιο ή γαστρικό μανίκι. Τι κάνουμε;
- Μπορεί να μη χάσω κιλά ή να ξαναβάλω αυτά που έχασα μετά από γαστρικό δακτύλιο;
Από τους ασθενείς μας το 20% περίπου δεν χάνει κιλά ή επανακτά σημαντικό μέρος του απολεσθέντος βάρους. Ο κυριότερος λόγος είναι η μη τακτική προσέλευση στην κλινική. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα ελέγχουμε ποιοι δεν έχουν καλή απώλεια κιλών ή δεν έρχονται τακτικά στην κλινική και φροντίζουμε τηλεφωνικώς να υπενθυμίσουμε την υποχρέωση της τακτικής παρακολούθησης. Κάποιοι απογοητεύονται από το αρχικό αποτέλεσμα και τα παρατάνε. Δεν έρχονται στην κλινική για παρακολούθηση, επιστρέφουν στις παλιές διατροφικές συνήθειες, σταματούν τη φυσική δραστηριότητα, τρώνε πολλά γλυκά, πίνουν αλκοόλ με αποτέλεσμα μερικές φορές να φθάνουν να έχουν περισσότερα κιλά από ότι όταν κάναμε το χειρουργείο. Αυτό ευτυχώς συμβαίνει πολύ σπάνια. Αυτό που σε όλους είναι δυσάρεστο είναι να κάνουμε όλα όσα πρέπει και τα κιλά να μη χάνονται ή να μη χάνονται με το ρυθμό που θα θέλαμε. Γιατί συμβαίνει κάποιοι να μη χάνουν δεν γνωρίζουμε. Πιθανότατα να έχει σχέση με το μεταβολισμό του καθενός. Κάποιοι έχουν κακό μεταβολισμό και αυτό το βλέπουμε συχνότερα σε άτομα που πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, πολυκυστικές ωοθήκες, έχουν κεντρικού τύπου παχυσαρκία. Στα άτομα αυτά η απώλεια βάρους έχει πολύ αργό ρυθμό. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελέγξουμε το δακτύλιο, τις διατροφικές σου συνήθειες σε συνεργασία με διαιτολόγο, αν υπάρχουν ορμονικά ή ψυχολογικά προβλήματα και το βαθμό της φυσικής σου δραστηριότητας.
- Σε περίπτωση που τελικά αποτύχω να χάσω κιλά με το δακτύλιο ή έχω ξαναβάλει όλα ή σχεδόν όλα τα κιλά που έχασα ποιο είναι το επόμενο βήμα;
Με το γαστρικό δακτύλιο τα κιλά χάνονται τα πρώτα 3-4 χρόνια μετά την επέμβαση και στην πλειονότητα των ασθενών διατηρούνται σε βάθος δεκαετίας και περισσότερο. Από τον 4ο, 5ο χρόνο και μετά ο δακτύλιος μας βοηθά να συντηρήσουμε την απώλεια κιλών που πετύχαμε το πρώτα χρόνια. Αυτό επιτυγχάνεται με μικρές αυξομειώσεις στη ρύθμιση του δακτυλίου, σωστές διατροφικές συνήθειες και τακτική σωματική άσκηση. Αν μπουν πολλά κιλά από τον 5ο χρόνο και μετά, δύσκολα χάνονται στη συνέχεια. Αυτό οφείλεται αφενός μεν στις κακές διατροφικές συνήθειες που έχουμε αποκτήσει, αφετέρου στη διάταση του οισοφάγου. Η διάταση αυτή δεν μας επιτρέπει να έχουμε το αίσθημα του κορεσμού με αποτέλεσμα να τρώμε περισσότερο και να βάζουμε κιλά.
Αν λοιπόν περάσουμε την πενταετία και υπάρχει ανεπαρκής απώλεια βάρους(π.χ. αν κάποιος έχει να χάσει 60 κιλά και χάσει λιγότερα από 30 δηλ. λιγότερο του 50% του επιπλέον βάρους, τότε η απώλεια θεωρείται ανεπαρκής) ή ξαναβάλουμε σημαντικό κομμάτι από τα κιλά που χάθηκαν τότε θα πρέπει να σκεφτούμε το επόμενο βήμα.
Υπάρχει ένας κανόνας που λέει ότι αν αποτύχει μια μέθοδος περιοριστικού τύπου όπως είναι ο δακτύλιος, τότε θα αποτύχει και το γαστρικό μανίκι ή η γαστρική πτύχωση που επίσης είναι περιοριστικού τύπου μέθοδοι.
Το γαστρικό μανίκι μετά από γαστρικό δακτύλιο είναι μια επέμβαση στην οποία οι επιπλοκές είναι συχνές και σοβαρές. Προβλήματα όπως η αιμορραγία ή η διαφυγή γαστρικού περιεχομένου από το σημείο διατομής του στομάχου συμβαίνουν στο 10% των ασθενών, ενώ οι ίδιες επιπλοκές αφορούν μόνο το 2% των ασθενών που υποβάλλονται για πρώτη φορά σε γαστρικό μανίκι. Όσον αφορά την απώλεια βάρους, αυτή λαμβάνει χώρα τον 1ο χρόνο μετά την επέμβαση(ο μήνας του μέλιτος της επέμβασης) και στη συνέχεια επανακτάται το βάρος λόγω της διάτασης του στομάχου. Σε όλες τις μελέτες ανακοινώνονται αποτελέσματα μετά από 1 ή 2 έτη από την επέμβαση και κανείς δεν ανακοινώνει τι γίνεται μετά από 5 έτη. Ο λόγος είναι προφανής.
Ασθενείς που είχαν το γαστρικό δακτύλιο για χρόνια και δεν έχασαν κιλά έχουν αναπτύξει ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες(ρευστές τροφές, σακχαρούχα γεύματα, γλυκά, αναψυκτικά) και είναι ήδη πολύ καλά εκπαιδευμένοι για να αντιμετωπίσουν τους περιορισμούς που τους βάζει μια περιοριστικού τύπου επέμβαση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μη χάσουν κιλά ή να επανακτήσουν τα κιλά που έχασαν μόλις διαταθεί λίγο το στομάχι τους.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία ασθενών με γαστρικό δακτύλιο και ανεπαρκή απώλεια βάρους είναι οι ασθενείς που έχουν σοβαρή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ασθενείς που υποβάλλονται σε γαστρικό μανίκι σαν πρώτη επέμβαση, σε ποσοστό 35% θα αναπτύξουν σοβαρού βαθμού παλινδρόμηση και θα χρειάζονται δια βίου φάρμακα για την παλινδρόμηση. Κάποιοι μάλιστα θα χρειαστεί να κάνουν bypass μόνο για την αντιμετώπιση της παλινδρόμησης. Θεωρείται εσφαλμένη τακτική να υποβάλλουμε ασθενείς με γαστρικό δακτύλιο και παλινδρόμηση σε αφαίρεση γαστρικού δακτυλίου και γαστρικό μανίκι. Έχουν εξασφαλίσει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση για όλη την υπόλοιπη ζωή τους.
Όσα αναφέρονται παραπάνω ισχύουν και για τη γαστρική πτύχωση. Έχει λιγότερες επιπλοκές από το γαστρικό μανίκι αλλά υπολείπεται σαφώς σε ότι αφορά την απώλεια βάρους και φυσικά η απώλεια βάρους που λαμβάνει χώρα τους πρώτους μήνες μετά την επέμβαση διαρκεί μερικούς μόνο μήνες, όσο διαρκεί και ο περιορισμός της πτύχωσης.
Με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αν αποτύχει ο δακτύλιος είναι πολύ πιθανό να αποτύχει και το γαστρικό μανίκι και είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα αποτύχει η γαστρική πτύχωση. Συνεπώς, ασθενείς που υπεβλήθησαν αρχικά σε γαστρικό δακτύλιο, στη συνέχεια σε γαστρικό μανίκι ή σε γαστρική πτύχωση, δυστυχώς ένα μεγάλο ποσοστό θα χρειαστεί και 3η επέμβαση είτε επειδή δεν έχασαν κιλά, είτε επειδή έχουν σοβαρή παλινδρόμηση..
Οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει, μετά την αποτυχία του δακτυλίου, να υποβάλλονται σε μέθοδο που εμπεριέχει τόσο το στοιχείο του περιορισμού, όσο και το στοιχείο της δυσαπορρόφησης. Τέτοιες επεμβάσεις είναι η γαστρική παράκαμψη και η χολοπαγκρεατική παράκαμψη.
Η γαστρική παράκαμψη μιας αναστόμωσης έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με την κλασική γαστρική παράκαμψη(τύπου Roux en-Y) και τη χολοπαγκρεατική παράκαμψη, ενώ έχει σαφώς λιγότερες επιπλοκές. Η επέμβαση μπορεί να γίνει είτε στον ίδιο χρόνο με την αφαίρεση του δακτυλίου, είτε να ακολουθήσει σε μεταγενέστερο χρόνο. Η ύπαρξη γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης δεν αποτελεί αντένδειξη για την επέμβαση. Στους ασθενείς αυτούς θα πρέπει να υπολογιστεί σωστά το τμήμα του εντέρου που δεν θα συμμετέχει στη διαδικασία της απορρόφησης.
- Σε περίπτωση που η πρώτη μου επέμβαση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι γαστρικό μανίκι και δεν χάσω κιλά ή τα ξαναβάλω, τι κάνω;
Με το γαστρικό μανίκι η απώλεια κιλών ολοκληρώνεται τους πρώτους 12-15 μήνες μετά την επέμβαση, στη συνέχεια διατηρείται για τα επόμενα 2-3 χρόνια και από τον 4ο χρόνο που αρχίζει να μεγαλώνει το στομάχι τα κιλά ξαναμπαίνουν. Σε πρόσφατη μελέτη από τις ΗΠΑ(Οbesity Surgery, May 2014, 735-740), οι ασθενείς 5 έτη μετά την επέμβαση διατήρησαν απώλεια βάρους της τάξης του 45%, ενώ στο 2ο έτος από την επέμβαση η απώλεια ήταν 72%. Ξαναέβαλαν τα μισά κιλά από αυτά που έχασαν. Μόνο 25% των ασθενών, 5 έτη μετά την επέμβαση, είχαν απώλεια μεγαλύτερη του 50%. Συνολικά δηλαδή, η αποτυχία της μεθόδου έφτασε το 75%. Παρόμοια ευρήματα ανακοινώθηκαν και από την κλινική παχυσαρκίας της Πάτρας κατά τη διάρκεια του 8ου πανελλήνιου Συνεδρίου Χειρουργικής παχυσαρκίας, Μάιος 2013 στη Θεσσαλονίκη.
Μετά την αποτυχία με γαστρικό μανίκι υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές. Κάποιο τοποθετούν γαστρικό δακτύλιο, άλλοι προτείνουν γαστρική πτύχωση και άλλοι προτείνουν να ξαναγίνει γαστρικό μανίκι(resleeve) με ότι αυτό συνεπάγεται. Ο γαστρικός δακτύλιος και η γαστρική πτύχωση θα προσφέρουν προσωρινή λύση στο πρόβλημα των κιλών. Δυστυχώς ότι ισχύει στην περίπτωση της αποτυχίας με γαστρικό δακτύλιο και μετατροπή σε γαστρικό μανίκι ή πτύχωση, ισχύει και ανάποδα. Δεν θα προσφέρουν λύση στο πρόβλημα των κιλών σε μακροπρόθεσμη βάση και αργά ή γρήγορα ο ασθενής θα χρειαστεί και 3η επέμβαση. Σε ότι αφορά το ξανακόψιμο του στομάχου(να ξαναγίνει γαστρικό μανίκι), συνοδεύεται από πολλές επιπλοκές(στένωση, αιμορραγία, διαφυγή, σοβαρού βαθμού παλινδρόμηση), ενώ παρέχει αβέβαιο αποτέλεσμα σε μακροχρόνια βάση. Όλες οι παραπάνω μέθοδοι αποκλείονται αν συνυπάρχει σοβαρού βαθμού παλινδρόμηση. Σε αυτή την περίπτωση επιβάλλεται οι ασθενείς να υποβληθούν σε γαστρική παράκαμψη.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η γαστρική παράκαμψη βοηθά τους ασθενείς μετά από αποτυχία με γαστρικό μανίκι να αντιμετωπίσουν τόσο το πρόβλημα της ανεπαρκούς απώλειας κιλών όσο και τυχόν συνυπάρχουσα γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Μετά από γαστρικό μανίκι η επέμβαση γαστρικής παράκαμψης μιας αναστόμωσης είναι σχετικά εύκολη, χρειάζεται μικρή διατομή στομάχου και μία μόνο αναστόμωση.
- Αποτυχία μετά από γαστρική πτύχωση, τι κάνω;
Η γαστρική πτύχωση είναι περιοριστικού τύπου τεχνική, ο περιορισμός διαρκεί 8-10 μήνες μετά την επέμβαση και στη συνέχεια το στομάχι διαστέλλεται. Η απώλεια βάρους μπορεί να φτάσει το 50% του πλεονάζοντος βάρους, όμως μικρό ποσοστό διατηρείται σε βάθος χρόνου και ο ασθενής χρειάζεται εκ νέου επέμβαση.
Ισχύει και εδώ ο κανόνας των μεθόδων περιοριστικού τύπου. Επιπλέον είναι γνωστό και από τον χειρουργό που εφάρμοσε τη μέθοδο για πρώτη φορά ότι, η συγκεκριμένη μέθοδος δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα σε μακροχρόνια βάση. Συνεπώς σε καμία περίπτωση δεν θα προτείναμε να ξαναγίνει γαστρική πτύχωση μετά απ αποτυχία γαστρικής πτύχωσης. Κάποιοι χειρουργοί έχουν τοποθετήσει γαστρικό δακτύλιο σε ασθενείς που έχουν κάνει γαστρική πτύχωση. Τα αποτελέσματα σε πρώτη φάση είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Δεν γνωρίζουμε όμως τι θα γίνει σε βάθος χρόνου. Το γαστρικό μανίκι έχει επιπλοκές και ίσως συνοδεύεται από ανεπαρκή απώλεια βάρους.
Με δεδομένο ότι η απώλεια βάρους με τη γαστρική πτύχωση είναι ανεπαρκής εξαρχής, η επέμβαση αυτή δεν συστήνεται γιατί δεν έχει καλά αποτελέσματα σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση. Σε περίπτωση που ένα άτομο υποβληθεί στην επέμβαση αυτή, αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί εκ νέου επέμβαση και αυτή θα πρέπει να είναι γαστρική παράκαμψη αν έχει πολλά κιλά να χάσει ή γαστρικός δακτύλιος για λιγότερα κιλά.
MEDIA
DIGITAL MEDIA STUDIO
